Cinsel eğitim; çocukların bedensel, duygusal, sosyal, zihinsel ve cinsel gelişimlerini takip etmek, kız ve erkek rollerini kabul etmesine, kendi cinsinin özellikleri ve karşı cinsin özellikleri ile bir bütün içinde yaşamasına yardımcı olmak amacıyla verilen bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarıdır ( Tuzcuoğlu Necla ve Semai 2003).
Cinsel eğitim doğumdan başlayarak ergenlik dönemine kadar olan bir dönemi kapsamaktadır. Cinsel eğitim sonucu şu davranış ve duyguların kazanılması beklenmektedir;
- Cinselliğin yemek, içmek kadar doğal bir şey olup insanlara özgü olduğu,
- Cinsellikle ilgili merak ettikleri şeyleri ebeveynleri ile paylaşabilecekleri,
- Cinsel bölgesi ile ilgili olumlu duygular taşıması,
- Cinsiyetine uygun kişilik gelişimi,
- Kendini dışarından gelebilecek tehlikeler karşısında koruyabilmesi,
- Kendine güven duygusunu geliştirmesi,
Cinsel eğitimin konuları şu şekilde sınıflandırılabilir;
1. Bebeklik ve Küçük Çocukluk Dönemi “0-6 yaş”
Çocuklar 0-2 yaş döneminde yaşamını devem ettirecek temel alışkanlıklarını kazanmaya başlarlar. Yemek yeme, tuvalet eğitimi, konuşma bu dönemlerde şekillenir. Annenin çocuğun altını temizlerken özenle ve sevecen bir tavırla temizlemesi çocuğun cinsel bölgesi ile ilgili olumlu kanaatler edinmesine neden olacaktır. Yine bu dönemde çocuk tuvalet eğitimini de almaktadır. Tuvalet eğitimi sırasında çocuklara çok sert davranmanın, onları zorlamanın ilerleyen yıllarda psikolojik yapılanmalarını olumsuz etkilediği bilinmektedir. Bu dönemde çocuk kendi vücudunu tanımaya ve merak etmeye başlar. Tuvalet eğitimi sırasında çocuğun temizliği onu uyarır. Cinsel organlarına dokunmak çocuğun hoşuna gider. Çocuk bu davranışı sıklıkla tekrarlar. Bu durumda anne babalar çocuğu engellemeye çalıştığında çocukta suçluluk oluşacaktır.
Çocuklar 3 yaş civarında cinsiyet farklılığını kavramaya başlarlar. Bu dönemde kız-erkek cinsiyetinin faklılığını anlamak için sorular sorarlar. Bu dönemde çocuğa verilecek cevap önemlidir. Anne baba ve öğretmenler, tıpkı ellerden, ayaklardan, burundan, gözlerden ve kulaklardan söz eder gibi cinsel organlar hakkında da konuşurlarsa, bu merak doğal bir şekilde geçecektir ( Tuzcuoğlu Necla ve Semai 2003). Ayrıca bu dönemde karşı cins cinsel organlarını görmeye çalışırlar. Bir kere gördüklerinde merakları kaybolur. Bu çok doğal bir süreçtir. Anne babalar bu süreçte çok telaşlanırlar. Bu durumda çocuklarına cinsel bölgenin özel olduğunu ve kendilerinin izni olmadan kimsenin bakamaması ve ayrıca karşısındakine bu konuda saygı duyması gerektiği anlatılmadır.
Çocuklar oyunlarında dokunma ve bedeni keşfetmeye yönelik doktorculuk oyunları oynarlar. Ayrıca evcilik oyunlarında anne-baba olarak kadın ve erkek rollerini denerler.
Bu dönemde çocuk kendi cinsiyetine ait olan rolleri denemeye başar. Kız çocuklarında annelerinin kıyafetlerini giyme, makyaj yapma, oje sürme görülürken erkek çocuklarında da babalarının kıyafetlerini giyme, traş olmayı taklit etme, babası gibi davranışlar görülebilir. Bunlar çocuğun kendi cinsel kimliğinin kazanılmasında çok önemlidir ve aile tarafından normal karşılanmalıdır.
Bu dönemde çocuk “ben nereden geldim” sorularını soramaya başlar. Bu vb başka sorulara ailelerin çok basit, sade, yaşına uygun, anlaşılır ama mutlaka doğru cevap vermelidir.
4 yaş civarında çocuklar cinsel organı ile oynayarak mastürbasyon yapabilirler. Bu davranış karşısında ailelerin çocuğa çok tepki vermesi çocuğun suçluluk duymasına neden olarak gizli yapmaya başlamasına sebep olabilir. Bu durumda çocuğun dikkatini başka bir yöne çekmek, görmemezlikten gelmek uygun olan davranışlardır.
2. İlkokul Dönemi “6-12 yaş”
Bu dönemde çocukta cinsel konulara merak azalmış görünür. Toplumsal rollerini kazanmıştır. Ebeveynden farklı modellerle özdeşimler kurar.
3. Ergenlik Dönemi “12-18 yaş”
Her çocuğun ergenliğe girme yaşı birbirinden farklıdır. Kızlarda 11 yaş, erkeklerde 13 yaş gibi tanımlanmakla birlikte kalıtsal özellikler, beslenme, çevresel özellikler ve sağlık durumuna göre değişkenlik gösterir ( Yıldırım Koç 2003). Bu dönemde aile tarafından gençteki bedensel değişimler, menstürasyon, boşalma ve temizlik ile ilgili olarak bilgilendirilmesi gerekir.
Cinsel Eğitimde Ailenin Çocuğa Kazandırması Gereken Davranışlar
Anne-baba çocuğunun yanında giyinme soyunma ve birlikte banyo yapmamalıdır. Çocuğa bazı organlarımızın özel olduğu bunu kimsenin görmemesi gerektiği anlatılmalıdır. Bunun içinde çok küçük yaşlardan itibaren kapalı kapıları çalarak içeriye girmeleri gerektiği öğretilmelidir. Ayrıca anne baba da aynı şekilde çocuğun odasına girerken kapısını çalıp girmelidir. Çocukların yanında anne babanın birbirine sevgisini göstermesi eşler arası ilişkinin güzelliğini görmeleri açısından yararlı olacaktır. Fakat bu durum çocuğu ihmal edecek kadar uzun ve çocuğu uyaracak kadar seviyesiz olmamalıdır. Çocuklar ile aynı yatakta yatmak doğru değildir. Çocuk korktuğunda anne babasının yatağına gelmek isteyecektir. Bu durumda çocuğu tekrar kendi yatağına götürüp orada uyuyuncaya kadar yanında kalmak daha doğrudur.
KAYNAKLAR
Koç Yıldırım P. (2003) Cinsellik: Ne Zamana Kadar?, Aile Eğitim Danışmanlığı Bülteni, İstanbul
Tuzcuoğlu N, Tuzcuoğlu S. (2003) Anne Ben Nasıl Doğdum?, Morpa Yayınları, İstanbul
